ιατρική, εναλλακτική

Με τον όρο αυτό αναφέρονται διάφορες μέθοδοι πρόληψης και αντιμετώπισης ασθενειών που δεν εντάσσονται στη σύγχρονη συμβατική ιατρική του δυτικού κόσμου, γιατί θεωρούνται επιστημονικά αναπόδεικτες. Άλλοι όροι που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι συμπληρωματική, ανορθόδοξη και μη συμβατική ιατρική. Παρότι πολλοί επιστήμονες αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα των θεραπευτικών αυτών μεθόδων, αρκετές από αυτές αξιοποιούνται από ασθενείς, ενώ παραδοσιακοί γιατροί συχνά συνιστούν εναλλακτικές θεραπείες στους ασθενείς τους. Τα τελευταία χρόνια, διαρκώς αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων αναζητά λύσεις σε προβλήματα υγείας στην ε.ι. Στις εναλλακτικές θεραπείες περιλαμβάνονται παραδοσιακές θεραπευτικές μέθοδοι (κυρίως ανατολικής προέλευσης), ψυχοθεραπευτικές τεχνικές και μέθοδοι σωματικής αγωγής. Οι πιο διαδεδομένες είναι ενδεικτικά: ο βελονισμός (παλιά κινεζική μέθοδος που εφαρμόζεται με την τοποθέτηση πολύ λεπτών βελόνων στα σημεία του σώματος όπου θεωρείται ότι ρέει η ζωτική ενέργεια· στηρίζεται στην αντίληψη ότι οι ασθένειες οφείλονται σε διαταραχή της ροής ενέργειας μέσα στο σώμα· χρησιμοποιείται στον δυτικό κόσμο κυρίως για την αντιμετώπιση του πόνου, αλλά και για την παχυσαρκία, τη διακοπή του καπνίσματος, τον αλκοολισμό κλπ.)· η χειροπρακτική και η οστεοπαθητική (μαλάξεις στη σπονδυλική στήλη, κυρίως για την αντιμετώπιση της οσφυαλγίας)· η ομοιοπαθητική (που εμφανίστηκε στα τέλη του 18ου αι. και στηρίζεται στις εξής τέσσερις αρχές: το όμοιο θεραπεύει το όμοιο, χορήγηση σε μικρές ποσότητες φυσικών ουσιών που σε μεγάλη ποσότητα θα προκαλούσαν τα ίδια συμπτώματα με την ασθένεια, η θεραπεία ακολουθεί πορεία από το περισσότερο στο λιγότερο σημαντικό όργανο και αντίστροφα από τον χρόνο εμφάνισης των συμπτωμάτων, χρήση μίας θεραπευτικής ουσίας και όχι μειγμάτων)· η ύπνωση (ο ασθενής υπνωτίζεται και δέχεται ορισμένες οδηγίες – μέθοδος Παβλόφ). Επίσης, αξιόλογες μέθοδοι είναι η βοτανοθεραπεία, η αρωματοθεραπεία, η βιοανάδραση, η μασαζοθεραπεία, η σωματοθεραπεία, ο διαλογισμός, η ρεφλεξολογία, που βασίζεται στο μασάζ ορισμένων σημείων στα πέλματα, κ.ά. Στην ε.ι. περιλαμβάνεται και η ολιστική ιατρική, που τονίζει ιδιαίτερα την προσωπική ευθύνη για την καλή υγεία. Βασίζεται στην αντίληψη ότι ο άνθρωπος είναι ένα όλον, το σώμα και το πνεύμα του οποίου πρέπει να βρίσκονται σε αρμονία με το περιβάλλον. Η διατάραξη της αρμονίας αυτής –και όχι οι παθογόνες αιτίες– είναι υπόλογη για τις ασθένειες. Επομένως, η ε.ι. αποσκοπεί στη θεραπευτική αντιμετώπιση του ασθενούς οργανισμού ως ολοκληρωμένη οντότητα και δεν εστιάζει αποσπασματικά σε τμήματα του πάσχοντος οργάνου ή συστήματος. Η άσκηση της ε.ι. στον δυτικό κόσμο αντιμετωπίζει προβλήματα που μπορεί να προκύψουν από την επικίνδυνη ή αλόγιστη εξάσκησή τους από άτομα με ανεπαρκή εκπαίδευση. Στην Ελλάδα, από το 1980 αναγνωρίζεται από τον νόμο το δικαίωμα άσκησης του βελονισμού και της ομοιοπαθητικής, μόνο όμως από γιατρούς.